Co po ucieczce?​

1. Rozpocznij rozmowę od zapewnienia o swojej miłości i o tym, że rozmawiasz z nim dlatego, że się o nie martwisz.

2. Nie zaczynaj rozmowy, kiedy nastolatek jest pod wpływem alkoholu, narkotyków, silnych emocji lub jest agresywny – nie ma wtedy trzeźwego osądu sytuacji.

3. Nie zaczynaj rozmowy tuż po powrocie dziecka z ucieczki (to moment na okazanie radości, że jest całe i zdrowe). Poczekaj, aż nastolatek zaspokoi głód, wyśpi się, umyje; jeżeli będzie taka potrzeba, zabierz go do lekarza, dowiedz się, gdzie może otrzymać pomoc psychologiczną, gdyby była taka potrzeba.

4. Umówcie się wcześniej na rozmowę, nie zaczynaj jej z zaskoczenia. Pozwól dziecku mieć wpływ na jej termin.

5. Postaraj się, aby w rozmowie uczestniczyli oboje rodzice/opiekunowie – rozmowa ma dotyczyć spraw rodziny, a umowy powinny być respektowane przez wszystkich jej członków.

6. Znajdź spokojne miejsce i spokojny czas, aby nic Wam nie przeszkadzało (wyłącz telefon i telewizor). W rozmowie nie powinno także uczestniczyć rodzeństwo nastolatka.

7. Podaj podstawy, na których opierasz swoje przypuszczenia lub przedstaw dowody, że nastolatek może potrzebować pomocy (np. ucieka z domu, wraca pod wpływem alkoholu lub narkotyków).

8. W prowadzonej rozmowie ważne jest przestrzeganie pewnych zasad: 

a. w danym momencie mówi tylko jedna osoba,

b. nie można podnosić głosu, używać lekceważących lub obraźliwych słów i wyzwisk,

c. uważnie wysłuchaj tego, co nastolatek ma do powiedzenia i czego od Ciebie oczekuje. Zastanów się, na które z jego propozycji możesz się zgodzić.

d. jeżeli potrzebujecie czasu, aby przyjąć wspólne ustalenia (np. w rozmowie pojawiają się trudne emocje, które uniemożliwiają jej dokończenie), umówcie się, kiedy do niej wrócicie.

9. Powstrzymaj się z oceną i krytyką postępowania nastolatka, daj jemu i sobie czas na szczerą rozmowę o tym, co się wydarzyło. 

10. W zależności od sytuacji podejmij decyzję o kolejnych krokach. Jeżeli ucieczka była spowodowana np. przemocą, której dziecko doznaje w szkole, zastanów się, jak możesz mu pomóc i zapewnić bezpieczeństwo. Jeśli nie wiesz, jaką pomoc możesz zaoferować i co zrobić w danej sytuacji, skonsultuj się z psychologiem np. dzwoniąc pod numer 116 000.

11. Być może zastanawiasz się nad tym, czy dziecko powinno ponieść karę za ucieczkę? Zanim podejmiesz kroki w tej kwestii, wysłuchaj nastolatka, a także zastanów się, czy nie poniósł już wystarczających konsekwencji (np. emocjonalnych). Jeżeli ucieczka była efektem trudności, z którymi nie dziecko nie potrafiło sobie poradzić, lepiej okazać mu wsparcie i ucieszyć się z podjętej rozmowy niż karać.

12. Może się zdarzyć, że ucieczka, której dotyczy rozmowa, była kolejną i wiąże się np. z nadużywaniem alkoholu przez dziecko. Jeżeli wcześniej nie rozmawialiście o warunkach, które powinien respektować nastolatek, ustalcie takie zasady i zdecydujcie o konsekwencjach, które nastąpią w razie ich złamania. Jeśli mieliście już spisany taki kontrakt, postępuj zgodnie z jego zapisami.

13. Na zakończenie rozmowy spiszcie jej ustalenia – zarówno zobowiązania dziecka, jak i rodzica (np. rozmowa z psychologiem, nauczycielem). W zależności od sytuacji możecie zastanowić się nad zawarciem w kontrakcie także informacji o nagrodach i wzmocnieniach za utrzymanie pozytywnego zachowania; sens ich wprowadzenia, podobnie jak w przypadku konsekwencji, będzie zależał jednak od przyczyn ucieczki i sytuacji dziecka.

14. Najważniejszym celem rozmowy jest ustalenie, jakiego wsparcia potrzebujecie. Problemy dziecka, które stoją za ucieczką, bardzo często dotyczą całej rodziny i wymagają zmian w całym systemie rodzinnym. Nie obwiniaj ani siebie, ani nastolatka – wspólnie bądź przy późniejszym wsparciu specjalisty zastanówcie się nad tym, jak sobie pomóc.